Charles Buls, Brussel, 13.10.1837 – Brussel, 13.7.1914

Goudsmid; onderwijshervormer; burgemeester van Brussel (1881-1899), volksvertegenwoordiger (1882-1884, 1886-1894).

Charles Buls is de zoon van een Mechelse goudsmid. Om in de voetsporen van zijn vader te treden, vervolmaakt hij zijn artistieke opleiding in Frankrijk en Italië. Hij sticht in 1864 samen met een groep vrijzinnige progressisten de Ligue de l’Enseignement die streeft naar gratis, kosteloos en gelaïciseerd lager onderwijs. Tot 1880 blijft hij secretaris van deze belangrijke drukkingsgroep aan de linkervleugel van de Liberale Partij. In 1862 treedt Buls toe tot de loge les Vrais Amis de l’Union et du Progrès Réunis, maar reeds in 1869 stapt hij over naar de werkplaats Les Amis Philanthropes. Hij belichaamt de nauwe band tussen de Brusselse loge en de Ligue. In 1880-1883 en 1905-1914 neemt hij het voorzitterschap van de Ligue waar. In 1875 wordt hij de eerste directeur van de gelaïciseerde modelschool die de Ligue had opgericht. In de bouwplannen van deze modelschool heeft Buls zijn wensen inzake schoolhygiëne en ruimtelijke indeling laten verwerken. De studie van het Nederlands krijgt in de school een volwaardige plaats. Charles Buls laat zich dan ook opmerken door zijn Vlaamsgezindheid, onder meer als erevoorzitter van het Willemsfonds Afdeling Brussel.

Zijn politieke carrière begint in 1877, wanneer hij op een liberale lijst verkozen wordt tot Brussels gemeenteraadslid. In 1879 wordt hij schepen van Onderwijs en vanaf 1881 tot 1899 is hij burgemeester van Brussel. Hij ontwikkelt een net van stedelijke scholen en zorgt, samen met Julius Hoste sr., voor de bouw van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg. Als schepen promoot Buls de inrichting van Vlaamse klassen in de stadsscholen. Hij zet zich ook in voor de vernederlandsing van het hoger onderwijs.

In 1882-1884 en 1886-1894 zetelt hij als volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Brussel. 1884 is een belangrijk jaar in Buls’ politieke loopbaan. Wanneer het katholieke kabinet dat jaar de positie van de Kerk inzake onderwijs verstevigt, neemt Buls het initiatief tot een Eedverbond der Gemeenten waarbij de liberale gemeenten beloven hun officiële scholen niet te sluiten. Als burgemeester komt Buls in het oog van de storm naar aanleiding van de stemming van de nieuwe onderwijswetgeving. Op 7 september vallen liberale tegenbetogers in de hoofdstad een katholieke betoging aan. Buls wenst als burgemeester de verantwoordelijkheid voor de ordehandhaving in de hoofdstad niet uit handen te geven en weigert beroep te doen op het leger. Inzake het cijnskiesrecht wenst hij niet direct over te gaan tot een grondwetsherziening. Voor Buls is een herziening van de onderwijswetgeving voor de partij van groter belang dan een snelle herziening van het grondwetsartikel waarin het cijnskiesrecht is ingeschreven. Hij evolueert dus uiteindelijk weg van het progressistisch liberalisme en is in december 1884 betrokken bij de stichting van de Ligue Libérale.

Wat betreft het Brusselse stadsbeeld is zijn inzet als burgemeester op het gebied van de ruimtelijke ordening en monumentenzorg belangrijk. Zo is Buls de stuwende kracht bij de restauratie van het Broodhuis op de Grote Markt en is hij ook de bezieler van het kunstig aangelegd park van de Kleine Zavel. Uit onvrede met de stedenbouwkundige ambities van Leopold II in verband met de aanleg van de Kunstberg, neemt hij op 16 december 1899 ostentatief ontslag als burgemeester.

Buls sterft op 13 juli 1914 in zijn woning in de Welgelegenstraat te Brussel, nauwelijks enkele weken voor de Duitse invasie van België. Aan het einde van de Brusselse Louisalaan wordt in 1928 een groot monument opgericht ter ere van Buls en zijn opvolger Emile De Mot.