Herman Vanderpoorten, Lier, 25.8.1922 - Lier, 3.9.1984

Advocaat; gemeenteraadslid (1959-1984) en burgemeester van Lier (1983-1984), provincieraadslid van Antwerpen (1949-1958), volksvertegenwoordiger (1961-1965), senator (1965-1984), minister (1966-1968, 1973-1977, 1980), Europees parlementslid (1979-1980), minister van Staat (1983); voorzitter van het LVV (1957-1966 en 1969-1972), voorzitter van de afdeling Lier van het Willemsfonds (1966-1970).

Herman Vanderpoorten wordt geboren te Lier op 25 augustus 1922 als zoon van de politicus Arthur Vanderpoorten, waardoor hij reeds vroeg vertrouwd raakt met een progressief, sociaalliberaal en Vlaams gedachtegoed. Eind mei 1940 vlucht het gezin naar Frankrijk. Vader Arthur, inmiddels minister van Binnenlandse Zaken, blijft in Frankrijk, de rest van het gezin keert terug. Herman Vanderpoorten kan zijn rechtenstudies aan de Gentse universiteit voortzetten. Aan de universiteit wordt hij lid van het Taalminnend Studentengenootschap ’t Zal Wel Gaan, en maakt kennis met enkele toekomstige Vlaamse liberale kopstukken, onder wie Frans Grootjans, Albert Maertens en Karel Poma. 

Na de oorlog stapt Vanderpoorten in de politieke voetsporen van zijn vader. Van 1949 tot 1958 is hij Antwerps provincieraadslid, in 1961 wordt hij verkozen tot volksvertegenwoordiger en van 1965 tot zijn overlijden zetelt hij in de Senaat. Vanderpoorten bekleedt verschillende ministerposten: minister van Binnenlandse Zaken (1966-1968), minister van Justitie (1973-1977, 1980), vice-eersteminister en minister voor Institutionele Hervormingen (1980). In 1979 wordt hij verkozen bij de eerste rechtstreekse Europees Parlementsverkiezingen en zetelt er tot 1980. In 1983 benoemt de koning hem tot minister van Staat.

Het Liberaal Vlaams Verbond (LVV), dat door zijn vader door het interbellum werd geloodst, wordt ook zijn uitvalbasis binnen de Liberale Partij. In 1949 wordt hij ondervoorzitter van het LVV en als LVV-voorzitter (1957-1966 / 1969-1972) is hij nauw betrokken bij de hervormingen van de partij. Hij steunt de vernieuwingsoperatie van Omer Vanaudenhove en wordt lid van het partijbureau. Als boegbeeld van het LVV wordt hij geconfronteerd met de communautaire tegenstellingen binnen de partij, vooral door de machtige Brusselse federatie. Door die continue  oppositie evolueert de gematigde Vanderpoorten tot een vastberaden voorstander van de taalkundige splitsing van de partij. Samen met Grootjans en Willy De Clercq is hij een drijvende kracht achter de oprichting van de Vlaamse PVV in 1972 en wordt een van beide ondervoorzitters.

Ook als minister van Binnenlandse Zaken heeft Vanderpoorten vooral te kampen met de communautaire tegenstellingen. Als justitieminister kan hij zich in hoofdzaak wijden aan ethische en sociaal-juridische problemen. Zo buigt hij zich over de abortuskwestie met een eerste voorontwerp van wet en bereikt de vrije verkoop van anticonceptiemiddelen. Hij realiseert de erkenning van de islam en de deconfessionalisering van de officiële eedformule. Ook de volledige juridische gelijkheid van man en vrouw komt een belangrijke stap dichterbij, onder meer door de gelijkberechtiging bij overspel, uitbreiding van de gronden voor echtscheiding en opheffing van de discriminatie in het huwelijksvermogensrecht. Hij operationaliseert de wet op de voorlopige hechtenis uit 1973, versoepelt het stelsel van penitentiair verlof en richt een commissie op ter voorbereiding van een algemene hervorming van het Belgisch strafrecht.

In mei 1980 wordt Vanderpoorten minister in de regering Martens-III, die zich concentreert op de volgende stap in de staatshervorming. Vanderpoorten wordt een van de hoofdarchitecten van de gewestvorming en van het institutioneel kader dat de bevoegdheidsverdeling tussen het federaal en het gewestelijk niveau regelt. In oktober 1980 valt de regering en Vanderpoorten sluit zijn ministercarrière af. Als fractieleider in de Senaat volgt hij de staatshervorming en stuurt bij waar mogelijk.

Een laatste droom verwezenlijkt hij nog. In 1982 wordt hij burgemeester van Lier, waar hij al sinds 1959 in de gemeenteraad zetelt. Hij is altijd actief geweest in het lokale verenigingsleven, van de PVV-afdeling Lier en het plaatselijke Willemsfonds tot de Koninklijke Lierse Sportkring, later SK Lierse.

Hij overlijdt op 3 september 1984  en krijgt een indrukwekkende staatsbegrafenis. Het LVV houdt de herinnering aan Vanderpoorten en aan de waarden die hij voorstond in leven met de driejaarlijkse Prijs Herman Vanderpoorten.