Onze website gebruikt cookies om je surfervaring te verbeteren. Om deze website optimaal te gebruiken vragen we je om akkoord te gaan met ons gebruik van cookies.

Ik ga akkoord liever niet.

Boegbeelden

De liberale beweging telt vele gezichten. Hier vind je biografische informatie over mannen en vrouwen die het liberalisme in België vorm hebben gegeven. De namen van de boegbeelden komen naar voren in de Atlas en het Magazine.

Paul Janson

° Herstal
1841 - 1913

Paul Janson, Herstal, 11.4.1840 – Brussel, 19.4.1913 

Advocaat; volksvertegenwoordiger (1877-1884, 1889-1894, 1900-1913), senator (1894-1900), minister van Staat (1912); voorzitter Association Libérale. 

Paul Janson studeert rechten aan de Université Libre de Bruxelles (ULB) en schrijft zich in 1862 in aan de Brusselse balie. Na een flirt met de vroeg-socialisten van César De Paepe - voor wie hij in 1861 een aantal bijdragen schrijft in La Tribune du Peuple - gaat hij in 1863 de actieve politiek in. Samen met een aantal jonge collega-advocaten richt hij de Meeting libéral op die zich achter het ideeëngoed van het radicaal liberalisme schaart. Centraal stellen zij het algemeen stemrecht, verplicht en kosteloos officieel onderwijs, een minimale sociale wetgeving met nadruk op de reglementering van de arbeid en de strikte scheiding tussen kerk en staat. In 1865 richt hij samen met Edmond Picard, Charles Graux, Gustave Jottrand en Charles Buls het progressistische weekblad La Liberté op dat de ideeën van de Meeting ondersteunt.

Gedurende de daaropvolgende tien jaar bouwt Janson vooral zijn professionele loopbaan verder uit. In 1871 huwt hij met Augustine Amore, een medewerkster van de Brusselse pedagoge Isabelle Gatti de Gammond. Janson wordt tussen 1872 en 1895 vader van een zoon en vijf dochters. Twee onder hen spelen later nog een markante politieke rol: Paul-Emile is van 1937 tot 1938 liberaal eerste minister en zijn oudste dochter Marie wordt in 1921 de eerste vrouwelijke senator (voor de BWP) en is de moeder van de socialistische staatsman Paul-Henri Spaak.

In 1877 overlijdt het progressistisch Kamerlid Ghislain Funk. De Association libérale de Bruxelles stelt twee kandidaat-vervangers voor: de doctrinair Eugène Goblet d’Alviella en Janson. Janson wint de tussentijdse verkiezing en trekt naar het parlement met als voornaamste programmapunten de definitieve scheiding tussen kerk en staat en de lotsverbetering van de arbeidersklasse. Ondanks zijn dikwijls radicale standpunten neemt zijn invloed binnen de partij toe. De progressistische vleugel krijgt een steeds grotere aanhang en in 1881 wordt Janson verkozen tot voorzitter van de Association libérale die onder zijn leiding een bocht naar links maakt. De hervorming van het kiesrecht staat bovenaan zijn agenda en in 1882 staat hij mee aan de wieg van de Liga voor de hervorming van het stemrecht, die ijvert voor de afschaffing van de cijnskieswet. In februari 1884 sticht hij het dagblad La Réforme, dat op korte tijd uitgroeit tot de meest invloedrijke spreekbuis van de voorstanders van de kieshervorming.

Een verpletterende kiesnederlaag brengt in 1884 de katholieken aan het bewind en ook Janson verliest zijn Kamerzetel. Na de sociale onlusten van 1886 begint Janson te ijveren voor een nieuwe progressistische eenheidspartij van arbeiders en burgerij, wat in 1887 uitmondt in het eerste Progressistisch Congres. In 1889 keert Janson terug naar de Kamer van Volksvertegenwoordigers en wordt er de gepassioneerde woordvoerder van de Belgische progressisten. Hij verdedigt de invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht maar moet in 1893 genoegen nemen met het algemeen meervoudig stemrecht. Het ontbreken van het evenredigheidsbeginsel wordt de liberalen echter fataal en de liberale verkiezingsnederlaag van 1894 is van een nooit eerder geziene omvang. Kopstukken als Walthère Frère-Orban, Jules Bara en Janson verliezen hun zetel. Via het pas ingevoerde systeem van provinciale senatoren verhuist Janson voor zes jaar naar de Senaat. In 1900 wordt hij opnieuw verkozen voor de Kamer waar hij zetelt tot zijn overlijden.

In 1912 wordt Janson op verzoek van Paul Hymans benoemd tot minister van Staat. Een klein jaar later overlijdt hij te Brussel, waardoor de Liberale Partij een van de belangrijkste boegbeelden van de strijd voor sociale rechtvaardigheid en democratie uit de Belgische geschiedenis verliest.

Colofon

Liberas Stories is een realisatie van cultuurarchief Liberas. Het werd ontwikkeld door Josworld en Webdoos naar een concept van Ruben Mantels. Aan de hand van een ‘Atlas’ en een ‘Magazine’ vertelt Liberas Stories de geschiedenis van het liberalisme en worden de collecties van Liberas gepresenteerd. Deze website werd gelanceerd in juni 2021 en is sindsdien verder uitgebouwd.

De inhoud van dit portaal is bestemd voor Liberas’ erfgoedgemeenschap, maar ook voor studenten, onderzoekers en journalisten en voor iedereen die ons erfgoed wil ontdekken. Het is geen catalogus van onze collectie: die vind je op liberas.eu.

Liberas heeft geprobeerd alle rechthebbenden op beeldmateriaal te contacteren. Personen of organisaties die zich alsnog in hun rechten voelen geschaad nemen contact op met Liberas vzw, Kramersplein 23, 9000 Gent.

Alle teksten op deze website mogen hergebruikt worden mits het overnemen van de auteurs- en bronvermelding. Alle opmerkingen met betrekking tot Liberas Stories - vragen, aanvullingen, correcties, suggesties voor nieuwe bijdragen - zijn welkom op info@liberas.eu. 

Volg ons op