.png)
Op 20 februari 1984 komt het Partijbureau van de PVV samen. Na afloop stuurt de partij een persmededeling rond waarin de neutraliteit van het BRT-televisienieuws in twijfel wordt getrokken. De aanval kadert in de discussies rond het afschaffen van het BRT-monopolie.
De persmededeling start met de vaststelling dat de tv-nieuwsdienst van de BRT ‘het afgelopen weekend de pedalen volledig is kwijt geraakt’. Volgens het partijbureau was het tv-nieuws op zaterdagavond ‘een meesterstuk van socialistische nieuwspropaganda’, waarbij zowel een lokale ABVV-meeting, een ‘maandelijkse routine’-SP-vergadering als een ‘knusse vermeylenfondszitting’ een uitgebreid verslag kregen. Waarop de PVV concludeert dat de BRT ‘nu elke zin voor objectieve nieuwsgaring heeft verloren.’ Ten slotte doet het partijbureau een ‘dringende oproep’ tot de CVP om de gesprekken weer op te starten en samen te zorgen voor het definitieve einde van het BRT-monopolie.1
In 1984 geniet de BRT als staatszender nog van een monopoliepositie. Al in de jaren 1970 gaan stemmen op om dat BRT-monopolie te doorbreken. Maar pas vanaf het begin van de jaren 1980 komt het dossier in een stroomversnelling. Verschillende politieke en commerciële actoren voeren geleidelijk aan de druk op. In december 1981 neemt de rooms-blauwe regering-Martens V (met Herman De Croo als minister van PTT) in haar regeerverklaring het voornemen op om het BRT-monopolie te breken (in overleg met de gemeenschappen en de geschreven pers). Zowel de PVV als de CVP werkt actief op het thema; diverse voorstellen zien het licht. Ook de proportioneel samengestelde Vlaamse Executieve Geens I, met Karel Poma als gemeenschapsminister van Cultuur, werkt op het dossier. Maar in februari 1984 is het einde van de tunnel nog niet in zicht. Er blijft onenigheid over de manier waarop de hele kwestie aangepakt moet worden.
De Vlaamse Executieve Geens I met Karel Poma (zittend, links) als gemeenschapsminister van Cultuur.
Klassieke liberale argumenten voor een commerciële zender zijn het laten spelen van de vrije markt en een onafhankelijke televisiejournalistiek, los van de staatsomroep. Niet zozeer de controle door de staat blijkt hier een probleem, wel de reputatie van de BRT (en specifieker de BRT-nieuwsdienst) als ‘rood bastion’, ondanks een CVP-PVV meerderheid binnen de raad van bestuur van de omroep. Niet enkel de liberalen hebben hierover klachten: het weekend van de uitzending houdt de CVP een congres, waaraan het BRT-televisienieuws volgens de CVP onvoldoende aandacht besteedt. Bij het Nationaal Bureau van de CVP klinkt het: ‘alleen het doorbreken van het BRT-monopolie en het invoeren van de konkurrentie kunnen een eind maken aan deze toestand. De PVV moet klaarheid scheppen in haar standpunten over het mediabeleid.’2 PVV en CVP vinden in de omstreden nieuwsuitzending de ideale aanleiding om elkaar aan te sporen verder werk te maken van het doorbreken van het BRT-monopolie. Ondanks de wederzijdse aansporing van beide partijen duurt het nog enkele jaren voor dat monopolie met het Kabeldecreet van 1987 uiteindelijk sneuvelt en VTM als eerste Vlaamse commerciële televisiezender van start kan gaan op 1 februari 1989.
Knipsel uit Het Laatste Nieuws van 21 februari 1984.
Sébastien Baudart, Liberas, 2021.
1. Liberas, Archief Partij voor Vrijheid en Vooruitgang ("Vlaamse" PVV, 1972-1992), persmededeling 20 februari 1984.
2. Geciteerd in De Morgen, 21 februari 1984.
Liberas, Archief Partij voor Vrijheid en Vooruitgang ("Vlaamse" PVV, 1972-1992), persmededelingen februari 1984 (met bijgevoegde persknipsels uit De Morgen, Het Belang van Limburg, Het Volk, Gazet van Antwerpen, De Financieel-Economische Tijd, Het Laatste Nieuws en De Standaard).
Serge Govaert, ‘La VRT et le monde politique flamand: des liaisons dangereuses?’, geraadpleegd 9.2.2021.
Serge Govaert en Evelyne Lentzen, ‘Les medias en Flandre (2)’, in: Courrier hebdomadaire du CRISP, n° 1108, nr. 3 (1986): 1-46, geraadpleegd 9.2.2021.
Dirk Stoffelen, ‘De bescherming van de landelijke en de regionale niet-openbare zenders in het kabeldecreet van 1987: Een toetsing van feiten en argumenten’, in: PSW-papers, nr. 6 (1998).
‘30 jaar VTM’, geraadpleegd 9.2.2021.
Liberas Stories is een realisatie van cultuurarchief Liberas. Het werd ontwikkeld door Josworld en Webdoos naar een concept van Ruben Mantels. Aan de hand van een ‘Atlas’ en een ‘Magazine’ vertelt Liberas Stories de geschiedenis van het liberalisme en worden de collecties van Liberas gepresenteerd. Deze website werd gelanceerd in juni 2021 en is sindsdien verder uitgebouwd.
De inhoud van dit portaal is bestemd voor Liberas’ erfgoedgemeenschap, maar ook voor studenten, onderzoekers en journalisten en voor iedereen die ons erfgoed wil ontdekken. Het is geen catalogus van onze collectie: die vind je op liberas.eu.
Liberas heeft geprobeerd alle rechthebbenden op beeldmateriaal te contacteren. Personen of organisaties die zich alsnog in hun rechten voelen geschaad nemen contact op met Liberas vzw, Kramersplein 23, 9000 Gent.
Alle teksten op deze website mogen hergebruikt worden mits het overnemen van de auteurs- en bronvermelding. Alle opmerkingen met betrekking tot Liberas Stories - vragen, aanvullingen, correcties, suggesties voor nieuwe bijdragen - zijn welkom op info@liberas.eu.