.png)
In haar Herinneringen/memoires uit mijn liberaal leven kijkt de Oostendse Elza Brusseel-Vandenberghe (1910-1996) terug op haar parcours doorheen de liberale beweging.
Op het einde van een rijke carrière binnen de liberale beweging in Oostende en omstreken schrijft Elza Vandenberghe (Brusseel-Vandenberghe vanaf haar huwelijk met Julien Brusseel) haar liberaal verhaal neer. Ze houdt het kort, haar memoires passen op enkele pagina’s. Maar ze biedt de lezer een heel persoonlijk verhaal, een inkijk in haar herinneringen en gevoelens, en in haar sterke liberale engagement, dat van elke pagina straalt.
De vier eerste pagina’s van Herinneringen uit mijn liberaal leven.
Haar verhaal begint in 1926-1927 met haar toetreding als zestienjarige tot de ‘Jeunesse Libérale’, zoals ze het zelf noemt. De aanleiding voor dit engagement is de ‘grote overwinning’ bij de gemeenteraadsverkiezingen, waarbij de liberalen 12 zetels op de 25 halen. In november 1930 wordt ze bediende bij de Liberale Bond, wat in de praktijk ook neerkomt op werken voor de liberale Vakbond ‘die meer en meer vooruitgang’ boekt en een kantoor met vaste openingsuren inricht. In 1931 sluit ze zich aan bij de Liberale Bond en bij de daaraan verbonden Liberale Vrouwenbond. Na de liberale nederlaag - het verlies van twee liberale zetels - bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1932 zegt ze te beseffen dat ze ‘als jonge militante’ iets moet doen ‘om de jeugd aan te trekken’. Daarom sticht ze tijdens de winter van 1932-33 samen met enkele kompanen de liberale jeugdvereniging De Blauwe Vlinders. De werking met 150 leden bestaat onder andere uit bioscoopbezoeken en duinwandelingen.
Optocht van De Blauwe Vlinders, mee opgericht door Elza Brusseel-Vandenberghe, in de jaren 1950.
Na de bevrijding in september 1944 wordt ze secretaris voor de ACLVB arrondissement Oostende-Veurne-Diksmuide. In de daaropvolgende periode worden heel wat lokale afdelingen van de liberale vakbond, aangevuld met de liberale Ziekenbond Help u Zelve (HUZ), opgericht. Dit gebeurt in moeilijke vervoersomstandigheden, met de combinatie trein-tram-fiets-te voet, en onder zware concurrentie van de twee ‘grote’, zijnde de christelijke en de socialistische bond. Maar ook conflicten binnen de Liberale Partij en een desinteresse van een deel van de partij voor het syndicale bemoeilijken volgens haar de werking.
Elza Brusseel-Vandenberghe in 1953, op het Feest der Gedecoreerden van de ACLVB.
Flyer met propaganda voor 21e kandidaat Elza Vandenberghe en lijsttrekker Adolphe Van Glabbeke. De tekst start met kritiek op haar broer Prosper (Pros) Vandenberghe, lijstduwer van de scheurlijst Verenigde Oostendse Belangen.
In 1958 stapt ze uiteindelijk ook zelf in de actieve politiek ‘door bepaalde moeilijkheden in de partij (scheurlijst) waarover ik zeer moeilijk kan uitweiden en op aandringen van mijn bestuur’. Ze is kandidate bij de Oostendse gemeenteraadsverkiezingen op 12 oktober. Niet te lezen in haar memoires: de scheurlijst draagt de naam Verenigde Oostendse Belangen en komt op met haar broer Prosper als lijstduwer. De poll van de Liberale Partij wijst Elza de 21e plaats toe op de kieslijst, een moeilijke plek maar met succesvolle uitkomst: ‘Ik was in de schoot van de liberale partij een verdedigster van de kleine werkman en doch werd als 4e verkozen met 907 voorkeurstemmen – iets die in die jaren veel was’.
Elza Brusseel-Vandenberghe (rechts) op het huldebanket n.a.v. haar 35-jarig secretariaat van ACLVB, Oostende (hotel Wellington) op 5 december 1965.
Haar sociaal engagement en de band met de liberale beweging en partij zitten op het moment waarop ze haar liberale leven neerschrijft diep, getuige haar uitleg over haar aanwezigheid op de lijsten voor de parlements- en de provincieraadsverkiezingen: ‘niet met ambitie om verkozen te worden, doch om stemmen bij te brengen voor die liberale partij, om die partij te dienen waar ik van hield en waar ik de leden van de Sociale Werken van dienst kon zijn’. Met haar benoeming tot toegevoegd bestuurslid van ACLVB nationaal in 1952, en tot effectief bestuurslid in november 1959, gevolgd door een lijst met ontvangen decoraties, sluit ze vrij abrupt de neergeschreven versie van haar ‘liberaal leven’ af.
Liberas Stories is een realisatie van cultuurarchief Liberas. Het werd ontwikkeld door Josworld en Webdoos naar een concept van Ruben Mantels. Aan de hand van een ‘Atlas’ en een ‘Magazine’ vertelt Liberas Stories de geschiedenis van het liberalisme en worden de collecties van Liberas gepresenteerd. Deze website werd gelanceerd in juni 2021 en is sindsdien verder uitgebouwd.
De inhoud van dit portaal is bestemd voor Liberas’ erfgoedgemeenschap, maar ook voor studenten, onderzoekers en journalisten en voor iedereen die ons erfgoed wil ontdekken. Het is geen catalogus van onze collectie: die vind je op liberas.eu.
Liberas heeft geprobeerd alle rechthebbenden op beeldmateriaal te contacteren. Personen of organisaties die zich alsnog in hun rechten voelen geschaad nemen contact op met Liberas vzw, Kramersplein 23, 9000 Gent.
Alle teksten op deze website mogen hergebruikt worden mits het overnemen van de auteurs- en bronvermelding. Alle opmerkingen met betrekking tot Liberas Stories - vragen, aanvullingen, correcties, suggesties voor nieuwe bijdragen - zijn welkom op info@liberas.eu.